Vroeger was de Kalverstraat een echt uitgaansgebied met veel restaurants en hotels. Zo was er ook Hotel Polen, waar in 1977 op een vreselijk tragische manier een eind aan kwam. Een gebeurtenis die bij veel oudere Amsterdammers in het geheugen staat gegrift.
Foto 1. Luchtfoto van de brand in Hotel Polen, Rokin 14. Bron: Stadsarchief Amsterdam/Capital Press & Photo Productions BV
Hotel Polen bevond zich op Rokin 14 en Kalverstraat 15-17 en werd in 1891 gebouwd, toen het goedlopende koffiehuis dat zich op die plek aan de Kalverstraat bevond, wilde uitbreiden. Het pand aan de achterkant (Rokin) werd aangekocht, waarna beide panden werden gesloopt en er een nieuw hotel-restaurant voor in de plaats kwam, ontworpen door architect Eduard Cuypers (die o.a. ook het pand op Spui 10 – waar nu de Rituals zich bevindt – en het pand van het Algemeen Handelsblad op de Nieuwezijds Voorburgwal ontwierp).
Hotel Polen stond lang bekend als een luxe hotel met een prachtige eetzaal, waar veel rijke mensen en handelaren kwamen. In de jaren ’70 ging het slechter, waarop werd besloten het restaurant te sluiten en te verhuren aan een meubelzaak. Maar waar de plek bij veel Amsterdammers ook om bekend staat, is de verschrikkelijke brand die het hotel totaal verwoestte en vele slachtoffers maakte.
Op de ochtend van maandag 9 mei 1977 ontdekten twee medewerkers dat er wat rook uit de lift kwam. Op dat moment verbleven zo’n 100 mensen in het hotel. Na zelf een poging gedaan te hebben het in hun ogen nog ‘brandje’ te blussen, bleek dat ook de receptie volledig in brand stond, waarna het vuur zich razendsnel verspreidde door het gebouw dat van binnen bestond uit een houten constructie.
Veel gasten konden niet meer wegkomen en stonden in hun raamkozijn of sprongen uit hun raam. Al vrij snel stortte het gebouw aan de kant van de Kalverstraat in, waarna later ook de kant aan het Rokin instortte. Bij het drama vielen 33 doden en raakten 21 mensen zwaargewond.
Doordat het gebouw volledig verwoest was, is de oorzaak van de brand nooit met zekerheid vastgesteld.
Foto 2. Hotel Polen, 18 augustus 1974. Bron: Stadsarchief Amsterdam/Arsath Ro’is, J.M.
Foto 3. Hotel Polen, datum onbekend. Bron: Stadsarchief Amsterdam
Foto 4. Interieur café-restaurant Hotel Polen, 23 augustus 1974. Bron: Stadsarchief Amsterdam/Arsath Ro’is, J.M.
Foto 5. Het hotel tijdens de brand. Bron: Nationaal Archief/Bogaerts, Rob/Anefo
Foto 6. De Dam met op de achtergrond de brand in Hotel Polen. Bron: Stadsarchief Amsterdam/Arsath Ro’is, J.M.
Foto 7. Het hotel na het instorten. Bron: Stadsarchief Amsterdam/Anefo
Foto 8. Een brandweerauto, verwoest tijdens de brand in Hotel Polen. Op de achtergrond Dam 1–2. Bron: Stadsarchief Amsterdam/Anefo
Foto 9. Achteraanzicht aan de zijde van Kalverstraat 15-25, met tussen de nummers 17 en 43 de Nadorststeeg, 12 mei 1977. Bron: Stadsarchief Amsterdam/Anefo
Foto 10. Vanaf de Kalverstraat, 26 juni 1977. Bron: Stadsarchief Amsterdam/Arsath Ro’is, J.M.
Foto 11. Een poffertjes- en wafelkraam op de plek waar het hotel stond. Bron: Stadsarchief Amsterdam/Arsath Ro’is, J.M.
Foto 12. 15 december 1981. Nieuw pand op de plaats waar Hotel Polen stond in Amsterdam.
