Dit gebouw op de hoek van de Singel en het Koningsplein valt met zijn torentje en rijk gedecoreerde gevel best op. En dat is niet voor niks. Het pand moest voor de opdrachtgever namelijk niet alleen als kantoor dienen, maar ook als ‘reclamezuil’. Wat het bedrijf verkocht? Dat kan je natuurlijk opmaken uit gevel!
Je moet even goed kijken, maar aan de rechterkant zie je op de derde verdieping sierlijke gevelstenen met globes en in het midden het woord ‘ZEIST’. Iets daaronder, tussen de tweede en derde verdieping, staat op de hoek van het pand ‘verzekeringsbank’ geschilderd. En aan de rechterzijde van het pand zie je ‘Kosmos’ staan. Dit pand uit 1891 werd namelijk in opdracht gebouwd van een verzekeringsmaatschappij ‘Kosmos’ uit Zeist.
Aangezien er in die tijd nog geen nieuwe klanten gelokt konden worden met ludieke tv-spotjes, moesten verzekeraars iets anders bedenken om ervoor te zorgen dat mensen bij hen een verzekering gingen afsluiten. Hoe ze dat deden? Door gebruik te maken van opvallende, imposante gebouwen zoals deze.*
Het pand is niet helemaal meer in originele staat. Zo stond de naam ‘Kosmos’ vroeger ook op de koepel en kreeg de buitenkant in 1930 een ‘upgrade’ toen juwelier Spyer de winkel op de begane grond betrok. Zij lieten de gevel in art-deco stijl verbouwen met onder andere graniet, smalle verticale raampjes en mozaïek. Inmiddels is deze ‘nieuwere’ gevel ook alweer bijna 100 jaar oud.
Toen in 2021 (twee jaar nadat Spyer failliet ging) de winkel Bimba Y Lola hier kwam, lieten ze gelukkig de gevel zoals deze al was. En daar zijn we blij mee, want zeg nou zelf: helemaal nu het Koningsplein zo is opgeknapt, kan het toch ook niet zonder deze historische parel?
*Andere voorbeelden hiervan zijn het pand op de hoek van de Leidsestraat en Keizersgracht (waar jarenlang Metz & Co zat) dat in opdracht van the New York Life Insurance Company gebouwd werd, en het pand op Leidsestraat 1-3 dat in opdracht werd gebouwd van de Levensverzekering Maatschappij ‘Dordrecht’, waar tot 1960 ook een gouden beeldengroep met Engel op het dak stond. (foto 8)
Het gebouw rond 1911, toen de gevel nog niet verbouwd was. In de achtergrond het gebouw van Levensverzekering Maatschappy ‘Dordrecht’ met de beeldengroep op het dak. Bron: Stadsarchief Amsterdam
Ca. 1933, na de verbouwing van de gevel. Bron: Stadsarchief Amsterdam
De gevel toen Speyer er nog zat. 1994. Bron: Stadsarchief Amsterdam/Han van Gool
