Een gigantisch pand op de hoek van de Leidsestraat en de Keizersgracht. 26 meter hoog, vol indrukwekkende ornamenten…
Het ‘Metzgebouw’ moet in 1891 op de Amsterdammer enorme indruk hebben gemaakt. Volgens het Nieuws van de Dag was het oordeel echter niet zo best: “den deftigen eenvoud der statige gracht (is) verstoort door zijn reusachtige afmetingen.”
Niet geheel toevallig was de opdrachtgever Amerikaans, waar alles ‘better’ en vooral ‘bigger’ is. Het pand, in barokke bouwstijl ontworpen door Jan van Looy, was namelijk voor de ‘New York Life Insurance Company.’ Als je goed kijkt zie je op de gevel nog altijd op meerdere plekken ‘NY’ staan, verwijzend naar New York. In de volksmond heette het gebouw dan ook ‘New York.’
Ook de arend, het Amerikaanse symbool voor vrijheid en macht is te zien. Verder is de gevel rijk gedecoreerd met beelden, pilaren, muurpijlers en balkons. Het kost je best wat tijd om alles te bekijken, toch is het echt de moeite waard om hier eens stil te staan. Als je op de brug op de tram wacht bijvoorbeeld.
In het winkelgedeelte op de begane grond vond je destijds De Gruyter, een leverancier in reis- en sportartikelen. Ze noemden zichzelf echter ‘De Gruyter Stores’, wellicht vanwege hun bovenburen ‘from the States’.
Beide bedrijven hielden het niet lang vol en in 1908 vestigde het Amsterdamse stoffenbedrijf ‘Metz & Co’ zich er. Ze betrokken alle verdiepingen, hierdoor kreeg het pand de huidige bijnaam, het Europees klinkende ‘Metzgebouw.’ In 1933 ontwierp Gerrit Rietveld vervolgens een ronde tentoonstellingsruimte op het dak met aan de straatkant de letters ‘Metz & Co’ (te zien op foto 9).
Na een eeuw verhuisde het warenhuis in 2012 naar een kleiner pand. Het gebouw werd vervolgens weer overgenomen door Amerikanen: Abercrombie & Fitch, maar ook zij hebben het relatief kort volgehouden. Momenteel wordt het statige pand verbouwd voor het Chinese NIO, dat na Oslo nu ook in Amsterdam hun auto’s gaan presenteren. Laten we hopen dat de prachtige letters op het dak gewoon blijven staan.
Keizersgracht 441 – 461, met op de hoek van de Leidsestraat op nummer 455 het pand van Metz en co, 1987 Bron: Stadsarchief
Gebouw van de New-York Life Insurance Company, 1891 ca. t/m 1910 ca. Bron: Stadsarchief
